Terug van weggeweest: Lokaal bier

Vroeger had bij wijze van spreke ieder dorp of gehucht zijn eigen brouwer of brouwerij. Jong en oud dronk bier. De hele dag. Tot de opkomst van koffie, thee en jenever. Maar sinds de jaren 80 zijn speciaalbieren bezig met een opkomst en sinds het begin van de 21e eeuw is lokaal en ambachtelijk bier terug van weggeweest.
Vanaf de middeleeuwen tot de 18 eeuw was bier dé volksdrank in Nederland. Vooral in de steden dronken zowel volwassenen als kinderen licht bier. De hele dag. De ingrediënten voor dat bier kwamen allemaal uit de directe omgeving. Ieder dorp had bij wijze van spreken zijn eigen brouwer. De infrastructuur was nog niet zodanig dat grondstoffen elders geproduceerd werden. Pas in de Gouden eeuw werd er op grotere schaal gebrouwen en kwamen de grondstoffen uit andere landen en windstreken.

Terugkeer van de speciaalbieren

Door de komst van koffie, thee én jenever werd bier in de 18e eeuw verdreven van de eerste plaats als volksdrank. Bovendien hadden de ambachtelijke, lokale brouwers flinke klappen opgelopen tijdens de depressie en de Tweede Wereldoorlog. In het naoorlogse Nederland kochten grote brouwers de kleinere brouwerijen op die het wel overleefd hadden. De vraag naar speciaal- en lokaal bier was nihil.

Maar door een aantal omstandigheden kwam hier sinds de jaren 80 langzaam verandering in. Het begon met een terugkeer van de speciaalbieren. In een café of restaurant kon je, naast pils, ineens ook weer een blond, dubbel of witbier bestellen. Net als bijvoorbeeld een seizoenbier zoals bockbier. Vaak werden deze nog geleverd door de grote brouwerijen, onder de naam van de ambachtelijke brouwerij die ooit opgekocht was door deze multinationals.

Terugkeer lokaal bier

Sinds begin deze eeuw is lokaal bier weer helemaal terug van weggeweest. Hier liggen een aantal oorzaken aan ten grondslag:

• Ten eerste kregen horecaondernemers meer vrijheid. Grote brouwers mochten geen strenge contracten meer afsluiten waarbij cafébazen en restauranteigenaren alléén de bieren van deze brouwer mochten verkopen.
• De prijs voor pils en speciaalbier kwam dichter bij elkaar te liggen.
• Sinds de kredietcrisis heerst onder consumenten een hang naar nostalgie, ambachtelijk, puur en lokaal. De afkeer voor grote multinationals die alleen ‘uniforme’ bieren produceren neemt toe. Met een lokaal bier kun je je onderscheiden.
• Door crowdfunding kunnen kleine brouwerijen makkelijker starten.

Collaborations

De lokale brouwers van nu durven te experimenteren. Met smaken, namen en ingrediënten. Maar ook in samenwerkingen. Ze betrekken lokale boeren bij de productie van grondstoffen en brouwen zogenoemde collaborations samen met andere brouwers of zelfs met andere dranksoorten als whiskey en wijn. Bovendien bedenken ze vaak ludieke namen die opvallen en teruggrijpen op de streek waar ze vandaan komen. Zo versterken ze het lokale karakter van het bier en de binding met de regio.